Ποιος είναι ο νικητής;

Νίκη! Μία έννοια γνωστή σε όλους. Μια έννοια που γεννά πλήθος συναισθημάτων σε αυτόν που τη βιώνει. Μια έννοια που συνήθως αφήνει μια ιδιαίτερα γλυκιά γεύση!

Είναι όμως πάντα έτσι; Και είμαστε πάντα σε θέση να αντιλαμβανόμαστε το πότε έχουμε μία καθαρή νίκη και το πότε έχουμε μια Πύρρειο νίκη; 

Είμαστε πάντα σε θέση να αντιλαμβανόμαστε το πραγματικό κόστος μίας νίκης; Και τελικά είμαστε σε θέση να αντισταθμίσουμε τα οφέλη που απορρέουν σε σχέση με το κόστος της; 

Πολλά τα ερωτήματα που καλούμαστε να απαντήσουμε. Πολλά και αναπάντητα καθώς, αντικειμενικά, κανένας από εμάς δεν τα θέτει στον εαυτό του. Ο στόχος είναι ένας. Η νίκη! Και μπρος στην κατάκτηση της δεν συνυπολογίζουμε κανένα κόστος! 

Έχοντας δώσει αρκετές "μάχες" έχω διαπιστώσει ότι σπάνια το κόστος μίας νίκης εκτιμάται. Και δεν αναφέρομαι μόνο σε επαγγελματικές νίκες. Όχι απαραίτητα. Μικρές ή μεγάλες "νίκες" κερδίζουμε καθημερινά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. 

Τη στιγμή αυτή, τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, μου έρχονται κατά νου όλες οι "νίκες" που έχω κατακτήσει. Και παράλληλα συμβαίνει κάτι μαγικό! Μου έρχονται στο νου και οι "ήττες" που έχω υποστεί, οι οποίες παρεμπιπτόντως είναι αρκετές! 

Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια σειρά. Είτε μιλάμε για μάχη είτε μιλάμε για πόλεμο το αποτέλεσμα είναι είτε νίκη είτε ήττα. Σωστά; Όταν επιλέγουμε τη μάχη που θέλουμε να δώσουμε προετοιμαζόμαστε για έναν και μόνο σκοπό. Τη Νίκη. Και συνήθως πείθουμε τον εαυτό μας ότι η νίκη αυτή είναι απαραίτητη για να.......... ποικίλουν οι λόγοι και διαφέρουν ανά περίπτωση! Τι σημαίνει αυτό; Ότι έχουμε ήδη κάνει το απαραίτητο setup, έχουμε δημιουργήσει το απαραίτητο attitude  ώστε να κατακτήσουμε το ζητούμενο. Ως εδώ καλά. Το  θέμα αρχίζει να γεννάται όταν το attitude επιδρά στη λογική. Τότε αυτό που συμβαίνει είναι να επέλθει η τύφλωση η οποία δεν μας επιτρέπει να διακρίνουμε αν πρέπει να κερδίσουμε τη νίκη αυτή ή όχι!

Και ακόμα χειρότερα. Όταν τελικά νικήσουμε δεν προχωράμε σε απολογισμό της νίκης. Μένουμε στη νίκη. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για δυο λόγους. Ο πρώτος λόγος - και προφανής- είναι ότι δεν ενδιαφερόμαστε, αρκεί που νικήσαμε! Ο δεύτερος λόγος, ο λιγότερο συχνά απαντώμενος, είναι ότι αν προχωρήσουμε σε απολογισμό της νίκης ίσως καταλήξουμε ότι η νίκη αυτή είχε, συγκριτικά, μεγάλο κόστος. Τότε ίσως παραδεχτούμε στον εαυτό μας ότι Νικητής δεν είναι πάντα αυτός που Κερδίζει! 

Και  τότε θα κάνει την εμφάνισή του το χαρακτηριστικό που ονομάζεται « η κατάρα του νικητή»! Τι σημαίνει αυτό; ότι είτε δεν έπρεπε να κατακτήσουμε τη νίκη αυτή είτε ότι μπορούσαμε να την κατακτήσουμε με λιγότερες απώλειες και άρα με περισσότερα οφέλη! Τι συνεπάγεται μία τέτοια διαπίστωση σε βαθύτερο επίπεδο; η επιφάνεια, ο κύκλος, ο περίγυρος γενικά, θα μας θεωρεί νικητές. Βαθιά όμως μέσα σε αυτόν που θα προχωρήσει σε αυτή τη διαπίστωση η γεύση της νίκης δεν θα είναι και τόσο γλυκιά. Και όσο περισσότερες οι απώλειες στο βωμό επίτευξης της νίκης, όσο βαθύτερη η διαπίστωση, τόσο περισσότερο δυσβάσταχτο το συναίσθημα της κατάρας του νικητή!

Θα αναρωτηθεί κανείς τώρα. Και τι πρέπει να κάνω; να μην δίνω καμία μάχη; να μην στοχεύω στη νίκη; και βέβαια όχι είναι η απάντηση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιλέγουμε τις μάχες που καλούμαστε να δώσουμε. Τα κριτήρια είναι υποκειμενικά. Η μάχη που δεν είναι σημαντική για εμένα για κάποιον άλλον είναι εξαιρετικά υψηλής σπουδαιότητας. Στο πλαίσιο αυτό, το κοινό χαρακτηριστικό είναι ένα. Όσοι καλούνται να δώσουν μάχη, σε όποιο επίπεδο, δεν θα πρέπει να επιτρέπουν την εμφάνιση της τύφλωσης. Δεν θα πρέπει να επιτρέπουν στο πάθος να γίνεται εμμονή και να επικρατεί της λογικής. Γιατί τότε οι απώλειες μας θα είναι συγκριτικά μεγαλύτερες από το μέγεθος της νίκης.

Θα αναρωτηθεί, ξανά, κάποιος. Μα είναι δυνατόν να έχουμε νίκη χωρίς απώλειες; και όσο μεγαλύτερο το μέγεθος της νίκης τόσο μεγαλύτερες δεν είναι οι απώλειες; και τελικά τι έχει σημασία; το πως κέρδισες ή το ότι κέρδισες;

Ορθά ερωτήματα. Νίκη χωρίς απώλειες συμφωνώ ότι δεν μπορούν να υπάρξουν. Μπορούν όμως να υπάρξουν νίκες με τις λιγότερες πιθανές απώλειες. Και τότε θα μεγιστοποιούνται και τα παραγόμενα οφέλη. Πώς θα γίνει αυτό; απλά συλλογιζόμενοι από πριν τόσο το μέγεθος της μάχης όσο και το μέγεθος των οφελών και συγκρίνοντάς τα με το μέγεθος των απωλειών που ενδεχομένως θα έχουμε. Να το πω απλά. φανταστείτε μία ζυγαριά. Προς ποια μεριά κλίνει; Το ιδανικό είναι η ισορροπία θα έλεγε κανείς. Δε γίνεται είναι η άποψή μου. Το ιδανικό είναι η όσο το δυνατόν μικρότερη κλίση της ζυγαριάς. Οι όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες! 

Στο πλαίσιο αυτό, το μέγεθος της νίκης δεν σχετίζεται, κατά την άποψή μου, με το μέγεθος των απωλειών. Σχετίζεται όμως με το πάθος, με την τύφλωση σε δικούς μου όρους, για επίτευξη της νίκης. Νίκη με οποιοδήποτε κόστος δεν είναι νίκη! είναι απλά ικανοποίηση του εγώ μας! Όχι νίκη!

Και βέβαια σε αυτήν την περίπτωση, τελικά ποιος είναι ο νικητής; ο φέρων τη νίκη ή ο «ηττημένος»;  Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να δώσω την απάντηση. Πολλές από τις νίκες μου στο πλαίσιο αυτό αμφισβητούνται από εμένα τον ίδιο. Αλλά και οι ήττες που έχω υποστεί τελικά ίσως να μην είναι ήττες. Την απάντηση θα δώσει ο μεγαλύτερος των κριτών, ο Χρόνος!

Δημήτρης Τιμοθεάτος